Fosforik Asit

Saf fosforik asit, renksiz kristaller halinde bir maddedir. Fosforik asit, en çok fosfatlı gübrelerin imalatında ve ilaç endüstrisinde kendine kullanım alanı bulur. Şıra kıvamında var olan sulu çözeltisi şuruba andırmaktadır. Bu kimyasalın tuzları fosfat şeklinde adlandırılmaktadır. Fosforik asit iki şekilde kategorilendirilir: gıda türü fosforik asit ve endüstriyel tipi fosforik asit. Endüstride kullanılan fosforik asit, kalsiyum fosfat kaya parçalarının sülfürik asit desteğiyle ısıtılmasından elde edilir. Yazımda fosforik asit nedir, ne işe yarar, hangi alanlarda kullanılır, özellikleri nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. 

FOSFORİK ASİT(H₃PO₄)

Kimya endüstrisinde sıkça kullanılan önemli malzemelerden biri fosforik asit denilen maddedir. Canlılarda ATP sentezi yapımında fosfor elementine ihtiyaç duyulur. Bundan kaynaklı bütün canlılarda mutlaka fosfor elementi vardır.  Fosfor, hidrojen ve oksijen atomlarının birleşimiyle meydana gelen fosforik asit, H3PO4 kimyasal formülüyle gösterilir.

Fosforik Asit Nasıl Oluşur

Hidrojen iyonlarının bir ya da bir kaçının pozitif iyonlarla yer değiştirmesi ortofosfat tuzlarını meydana getirir. Fosforik asit farklı sektörlerde kullanılan, çok sayıda kullanımı alanına sahip bir kimyasaldır. En fazla fosfatlı gübre üretiminde, böcek ilacı üretiminde, tarımda, metallerin temizlenmesinde, polisaj sektöründe ve asitliği düzenleme için gıda alanında kullanılmaktadır. 

Asitli ortamda mikroorganizmalar ve fungi büyümediğinden, fosforik asit koruyucu amacıyla da kullanımı bulunmaktadır. Suda kolayca çözünen, 42 °c'de eriyen, hidrojen ve oksijenden meydana gelen, deterjan, sabun, gübre yapımında ve eczacılıkta kullanılan, sıvı durumda, renksiz bir asit. 

Fosforik asit; fosfor, oksijen ve hidrojen atomlarından oluşmaktadır. Formülü H3PO4 şeklindedir. Ticari olarak kalsiyum fosfat kaya parçalarının sülfürik asitle ısıtılmasıyla elde edilen fosforik asidin daha saf tipleri; 42 oC erime noktasına sahip olan kristal bir katı madde olup daha düşük konsantrasyon formlarında renksiz, şurup kıvamında bir sıvı halini almaktadır. 

Fosforik asit ve tuzları (sodyum, potasyum, kalsiyum) asitliği düzenleyici olan tek organik asit grubu olduğunda, bu amaçla kullanılan asitler içinde en düşük maliyetli, en düşük pH’ı veren ve en kuvvetli etkiyi göstereni olarak bilinmektedir.Tribazik bir asit olan fosforik asitten, hidrojen iyonlarının biri, ikisi veya tüm üçünün diğer pozitif iyonlarla yer değiştirmesiyle ortofosfat tuzlar oluşmaktadır. Bu tuzlar; gübre, elektrokimyasal parlatma ve şekillendirme, metal temizlemesi gibi çeşitli sebeplerle kullanılmaktadır. Gıda sanayinde de en çok kullanılan asitlik düzenleyiciler arasında ikinci sırayı alır.

Fosforik Asit Nerede Kullanılır ?

Fosforik asit,en çok fosfatlı gübrelerin yapımında ve ilaç endüstrisinde, sinek ilacı üretiminde, yağ sanayinde, istenmeyen katalizörlerin temizlenmesinde,alimünyum işlemelerde, yüzey temizleme ve düzeltme işlerinde,deride tabaklama ve parlatma aşamalarında, temizlik malzemesi üretiminde kullanılır. Fosforik asit tuzlarının, gıda endüstrisinde de oldukça fazla kullanım alanı vardır. Kabartma tozlarında tamponlayıcı aynı zamanda asitliği düzenleyici madde olarak görev alırken, kola gibi içeceklerin asitlendirilmesi, proses peynirlerde eritme tuzları olarak kullanılması gibi alanlarda da oldukça kullanılan bir malzemedir. Bunların dışında fosforik asit gıdalarda su bağlama ve antimikrobiyal amaçlarla da kullanılmaktadır.

Fosforik asit ayrıca koladaki asitliği sağlamak için kullanılır. Kola, asitli olarak bilinen limon suyu veya sirke gibi ürünlerden daha da asitlidir. Kolada kullanılan şeker veya diğer tatlandırıcılar asitliği maskelediği için asitliğini tam olarak fark edemeyiz. Limon daha az şeker ihtiva ettiği için tadı daha asidiktir. Asit, ayrıca kolanın anti-pas etki göstermesinin de sorumlusudur.

Fosforik Asit %85 (Gıda)

Sektör: Tarım, gıda, metal işleme, deri, kozmetik,deterjan,yapı kimyasalları, rafine yağ ve galvano.

Kullanım Alanı:Sinek ilacı üretiminde temizleyicilerde,yağ sanayinde istenmeyenkatalizörlerin temizlenmesinde.Alimünyum işlemede yüzey temizleme ve düzeltme işlerinde.Deride tabaklama ve parlatma aşamalarında kullanılır.