Borik Asit

Borik asit genelde böcek ilacı, koku giderici ve anti-septiklerde bulunan suda çözünebilen, tatsız, kokusuz, havada kararlı ve beyaz kristaller biçiminde inorganik bir kimyasal asaittir. Erime noktası 169 santigrat derece, erime noktası 360 santigrat derece ve molekül ağrılığı 61.83'dür. Yazımda borik asitle ilgili olarak borik asit nedir, niçin kullanılır, kullanım alanları nelerdir, nasıl bir yapıya sahiptir gibi sorulara cevaplar aradım.

Borik Asit

Borik asit, borasis asit, ortoborik asit ya da acidyum boryum (bu dört kullanım da geçerlidir) ; genellikle antiseptik, böcek ilacı ve koku giderici malzemelerde kullanılan beyaz kristal renkli, suda çözünbilen bir inorganik asit. İlk olarak Wilhelm Homberg tarafından keşfedilmiş olup, sülfürik asidin yan malzemesi olarak ortaya çıkmıştır.

Borik asit mineraller halinde bulunabilir ancak daha çok çözeltiler de bulunmaktadır. 

Ayrıca buhar püskürten volkanların yakınlarında da bulmak mümkündür. Borik asit, laboratuvarlarda, bor halojenürlerin hidrolizinden elde edilir. Ticari amaçlı borik asit, boraks çözeltisine klorür ya da sülfürik asit ilavesiyle elde edilir. Ticari amaçlı borik asit %99.9 safkanlıktadır.

Türkiye'de Borik Asit

Türkiye'de borik asit, kolemanitten üretilmektedir. Üretimi Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü yapmaktadır. Üretim prosesi temelde, kolemanitin sülfürik asit ile reaksiyonu sokulmasından ibarettir. Aşağıda gösterildiği gibi, reaksiyon sonucu jips ve borik asit oluşur. Üretim sırasında oluşan jips, çevre kirlilğine sebep olmaktadır.

Kolemanit asitle çözeltiye alındıktan sonra, kimyasal reaksiyon sebebiyle jips çamuru oluşmaktadır. Bu jipsin ortamdan uzaklaştırılması için çözeltiyi basınçlı filtrelerle süzmek gerekir. Bu amaçla, iki aşamalı süzme yapılır. İlk aşamada tüm çözelti 15-20 dk. boyunca süzülür. İlk aşamadan geçmiş olan süzüntü, ikinci aşamada ise başka bir basınçlı filterede 3 saate yakın süzülür. Bu aşamalar sonucunda elde edilen jips çamuru artık havuzuna gönderilir.

Borik Asit Kullanım Alanları

Borik asidin en önemli kullanımı boron ve boraks bileşikleri gibi tuzların eldesidir. Yanmaz kumaşlarda, ısıya dayanıklı camlarda, deri üretiminde, elektroliz banyolarında, çelik sertleştiride ve porselen parlatma da kullanılır. Aktiviral ve antiseptik etikisi vardır. Sulu çözeltileri göz damlalarında, gargaralar da, kozmetiklerde ve cilt losyonlarında kullanılır. Borik asit ve tuzları, birçok ticari böcek öldürücü ve ahşap  koruyucuların bileşenlerinin bir tanesidir. Kozmetik ve ilaçlarda borik asit pH tamponu, emülsifiye edici ve orta derecede antiseptik olarak kullanılır. Merhemler, banyo tuzları, şampuanlar ve kremlerde borik asit kullanılabir. 

Seramik endüstrisinde, seramiklerin yüzeylerinin kaplama malzemelerinin akışkanlıklarını arttırmada, yoğunluklarını ve doygunlaşma ısılarını düşürme noktasında kullanılır. Selülozik maddelerin ateşe dayanıklılığını arttırır. Gübrelerde kullanılan ortoborat yapımında ya da yabani otların temizlenmesi amacıyla tarım ilacı yapımında kullanılır. Nikel kaplamada elektrolit olarak kullanılır. Ahşap malzemelerin korunmasında kullanılır. Kauçuk, kereste, deri, nişasta ürünlerinde koruyucu olarak kullanılır.

Borik Asit Kimyasalı

Kolemanitten Borik Asit Üretimi, Borik asit Türkiye'de, kolemanitten üretilmektedir. Üretimi, Kolemanitin sülfürik asit ile reaksiyona sokulmasından oluşmaktadır. Üretimde kolemanitin boyutu 0,2 mm şeklinde, değirmenlerde öğütülür. Öğütülmüş olan kolemanit, sülfürik asitle reaksiyona sokularak çözeltiye alınır. Bu reaksiyon 80-100 santigrat derecede gerçekleşir.

Kimyasal Formülü B(OH)₃

Molekül Ağırlığı 61 g/mol